چرا سمعک نمی‌زنی؟

این بی‌توجهی به ضرورت استفاده از سمعک از سوی کم‌شنوایان در حالی اتفاق می‌افتد که به گفته دکتر سعید فراهانی، مدیر گروه شنوایی شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران، تجویز وسایل کمک‌شنوایی، همچون سمعک و کاشت حلزون در نوزادان و کودکان کم‌شنوا حیاتی تلقی می‌شود، چراکه این اقدام نه‌تنها منجر به اصلاح و تقویت شنوایی می‌شود، بلکه هدفی بزرگ‌تر یعنی رشد گفتار و زبان، رشد مهارت‌های شناختی، تحصیلی، اجتماعی و هوشی را تعقیب می‌کند. توجه داشته باشید کم‌شنوایی در کودکان می‌تواند رشد گفتار و زبان و مهارت‌های شناختی را با تاخیر مواجه کند و پیشرفت تحصیلی کودک را در مدرسه به تعویق بیندازد.

این متخصص شنوایی شناسی به جام‌جم می‌گوید: تجویز سمعک در سالمندان کم‌شنوا نیز علاوه بر اصلاح کم‌شنوایی در آنها سبب تاخیر در بروز مشکلات شناختی می‌شود و از شدت این مشکلات خواهد کاست. کم‌شنوایی در سالمندان علاوه بر ایجاد مشکلات شدید ارتباطی و اجتماعی، باعث انزواطلبی افراد کم‌شنوا با هدف رهایی از تمسخر اطرافیان به دلیل بلند صحبت کردن، درک نامناسب گفتار و اشتباه جواب دادن می‌شود.

کودکانی که نباید ناشنوا بمانند

اختلالات شنوایی، شایع‌ترین نقیصه مادرزادی در بدو تولد است و 50 درصد اختلالات شنوایی در بدو تولد به علت بیماری‌های ژنتیک رخ می‌دهد. به بیان دیگر، ناشنوایی بعد از عقب ماندگی ذهنی، رتبه دوم معلولیت را در کشور به خود اختصاص داده است.

این متخصص با تاکید بر این که کم‌شنوایی در کودکان فقط نشنیدن نیست بلکه سرنوشت هر فرد و خانواده او را متاثر می‌کند، می‌گوید: یادگیری گفتار از طریق شنوایی صورت می‌گیرد. بنا براین اگر نوزادی به واسطه کم‌شنوایی زیاد، محرکات گفتاری را دریافت نکند، قادر به تکلم نیز نخواهد بود. به همین ترتیب، درجات مختلف کم‌شنوایی باعث بروز اشکال در صحبت کردن به درجات مختلف می‌شود.

وی می‌افزاید: هر کودکی که در صحبت کردن تاخیر داشته باشد، لازم است ابتدا از سوی یک شنوایی شناس مورد ارزیابی شنوایی قرار گیرد. روی دیگر این مشکل آن است که پس از شناسایی کم‌شنوایی اگر اقدامات توانبخشی شنوایی و تجویز سمعک از سوی شنوایی‌شناسان به موقع انجام شود، عوارض ناشی از کم‌شنوایی ظاهر نمی‌شود یا از شدت آنها به مقدار قابل توجهی کاسته می‌شود.

سمعک؛ درمانی که نادیده گرفته می‌شود

بالا بودن آمار کم‌شنوایی در کشور ما نسبت به میانگین آمار جهانی نشان از فقر فرهنگی‌ای دارد که مهم‌ترین عامل بازدارنده در استفاده نکردن مناسب از وسایل کمک شنوایی و سمعک در افراد نیازمند محسوب می‌شود.

دکتر فراهانی با تاکید بر این که تجویز سمعک، اولین اقدام پس از شناسایی کم‌شنوایی است، اظهار می‌کند: تجویز سمعک یک فرایند بالینی پیچیده است که طی آن سمعک مناسب انتخاب شده؛ پس از قالب‌گیری براساس میزان کم‌شنوایی هر فرد تنظیم می‌شود و فرد کم‌شنوا از نظر بالینی تحت مراقبت و پیگیری کارشناس شنوایی‌سنجی قرار می‌گیرد. زمان مناسب برای تجویز سمعک بلافاصله پس از تعیین کم‌شنوایی است.

وی با اشاره به این که هر قدر سن دریافت سمعک پایین‌تر باشد، احتمال بروز عوارض کم‌شنوایی کاهش می‌یابد، می‌گوید: چون سن تشخیص کم‌شنوایی در کشور ما به طور محسوس کاهش یافته و حتی در بسیاری موارد به زیر شش ماهگی رسیده است؛ سن تجویز سمعک هم به همین میزان پایین آمده است. البته هنوز به دلیل آن که بسیاری از والدین از پذیرش مشکل کم‌شنوایی نوزادان و کودکان خود امتناع می‌کنند و به موقع سمعک دریافت نمی‌کنند، شاهد بروز عوارض کم‌شنوایی در بسیاری از کودکان هستیم.

استفاده از سمعک را به تاخیر نیندازید

اگر دریافت سمعک تا بعد از حدود پنج سالگی به تاخیر نیفتد، بسیاری از عوارض ناشی از کم‌شنوایی قابل جبران خواهد بود. این سن یک مرز بحرانی برای رشد مغزی در کودکان است.

دکتر فراهانی با بیان مطالب فوق می‌افزاید: در کهنسالان نیز کم‌شنوایی شایع‌ترین اختلال حسی و سومین اختلال شایع ناشی از سن است. کم‌شنوایی در این سن در بسیاری موارد به اشتباه تعبیر به اختلالات شناختی مانند آلزایمر می‌شود.

این متخصص با تاکید بر این که کم‌شنوایی باعث بروز زود هنگام و پیشرفت اختلالات شناختی، افسردگی در سالمندان می‌شود، یادآور می‌شود: این کم‌شنوایی اغلب غیرقابل درمان است و تجویز سمعک تنها راه‌حل پیشنهادی است. به دنبال تجویز سمعک از سوی کارشناس شنوایی‌شناسی، فرد سالمند از گوشه‌گیری و انزوا خارج می‌شود. نشاط و سرزندگی و پیوستن به جریان فعال زندگی او را امیدوار می‌کند و حتی بروز آلزایمر را به تاخیر می‌اندازد. همچنین با افزایش فعالیت‌های اجتماعی و فیزیکی و تحرکی در سالمند، وضعیت قلبی ـ عروقی و سلامت وی رو به بهبود می‌رود.

پونه شیرازی‌‌

دانش و سلامت