قندپهلو؛ راه جدید لبخند

سال هاست تلویزیون ساخت مجموعه های تلویزیونی طنز را در دستور کار خود قرار داده است. در این سال ها نویسندگان و کارگردانان تلاش کرده اند با افزودن جذابیت های بصری و کمدی، مخاطبان این آثار را افزایش دهند. با نگاهی به آثار رسانه ملی در سال های گذشته می توان به این نتیجه رسید که برنامه سازان تلویزیون با محور قراردادن طنز فاخر در حوزه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تلاش می کنند تعریف جدیدی از برنامه سازی در حوزه طنز را ارائه کنند.

    در همین خصوص، شبکه آموزش رمضان امسال با تولید جنگ ادبی «قندپهلو»، نوعی دیگر از طنز تلویزیونی را به نمایش گذاشته است. مروری بر میزان مخاطبان مسابقه های تلویزیونی نشان می دهد هر جا از عنصر خلاقیت استفاده شود، مردم تبدیل به بینندگان ثابت مسابقه می شوند. در این میان، اضافه کردن عنصر لبخند با بهره گیری از طنز نیز به جذب مخاطب کمک می کند.

    در جنگ ادبی قندپهلو، شرکت کنندگان در هفت بخش به مدت زمان هفت دقیقه با هم به رقابت می پردازند و اندوخته ها و دانش ادبی خود از حوزه طنز را در قالب مشاعره به نمایش می گذارند. طنزچین، عکس و مکث، بیتابیت، مشاعره به مثل و هدفمندسازی شاعرانه ها بخش های مختلف این برنامه را تشکیل می دهد. در این برنامه که اجرای آن را رضا رفیع بر عهده دارد، همه چیز چاشنی طنز دارد و گاهی دیالوگ های با نمکی که بین رفیع و شهرام شکیبا که جزو داوران مسابقه است رد و بدل می شود، فضای طنز مسابقه را بیشتر می کند.

    نکته قابل توجه دیگر در این برنامه دکور سفید و قرمز است که روی آن کاریکاتور بزرگان عرصه طنز چون عبید زاکانی، مرحوم کیومرث صابری، منوچهر احترامی و... ترسیم شده است که ضمن بزرگداشت ادبیات کهن فارسی در عرصه طنز یکی از بخش های مسابقه با عنوان شاعرشناسی را نیز به خود اختصاص داده است.

    در این برنامه از قالب های گرافیکی جدید برای یک مسابقه تلویزیونی استفاده شده است که در عین سادگی مخاطب پسند هم است، معرفی تمام شرکت کنندگان با رزومه و کاریکاتور در ابتدای برنامه ذهن مخاطب را آماده تماشای یک مسابقه رقابتی و دیدنی می کند. بهره گیری مناسب از کاریکاتور به عنوان یک قالب جذاب برای مخاطب و اهالی طنز این برنامه را از مسابقات دیگر متمایز کرده است.

    انتخاب نام قند پهلو برای این مسابقه هم یکی دیگر از نکات مثبت آن است. صرف چای قند پهلو و دور هم جمع شدن های شبانه و مرور آثار ادبیات کهن، بخشی از فرهنگ سنتی مردمان سرزمین ماست. نشان دادن حبه های قند در نماهایی از تصاویر مسابقه و دادن نشان کله قند در پایان به تمام شرکت کنندگان بخشی دیگر از جذابیت های مسابقه قندپهلو است.

    اما مشکل اصلی این مسابقه این است که شرکت کنندگان دسته بندی نشده اند و افرادی که در این حوزه اطلاعات کافی دارند و یا حتی استاد دانشگاه هستند با افراد معمولی به رقابت می پردازند. البته به گفته سازندگان قندپهلو، تولید 24 برنامه در سه بخش مقدماتی، نیمه نهایی و نهایی به این دلیل است که افرادی که اطلاعات بیشتری دارند به مرحله نهایی راه یابند.

    از سوی دیگر، زمان نامناسب پخش و تلاقی با برنامه های سایر شبکه ها هم باعث شده این برنامه کمتر دیده شود. البته قندپهلو هرچند مسابقه ای طنز است، اما ضرباهنگ کندی دارد و اوج و فرودهایش آنقدر زیاد نیست که مخاطب را دچار هیجان کرده و او را ترغیب کند مدام پای برنامه بنشیند. با همه اینها، ایده جدید قندپهلو می تواند زمینه ساز خلق مسیری جدید در حوزه برنامه سازی آثار طنز با رویکرد فرهنگی، اجتماعی و آموزشی باشد.

    فاطمه عودباشی/ جام جم