ایرانی- اسلامی غذا بخوریم

حتما برای شما هم پیش آمده است که در گشت و گذار در شبکه‌های مجازی و سایت‌ها از جمله اینستاگرام و یوتیوب، با ویدئوهایی مواجه شوید که در آن یک نفر یا چند نفر در یک چالش، مقدارقابل توجهی غذا را در حداقل زمان ممکن می‌خورند یا کاربرانی که غذای بسیار داغ یا فوق‌العاده تند را تناول می‌کنند. این موارد برای بسیاری تعجب‌آور است اما گویا امروز با تغییر ذائقه مخاطب جهانی نسبت به مولفه‌های مختلف سبک زندگی، این قالب خوردن تبدیل به گزینه‌ای جذاب برای جذب فالوئر و از سوی دیگر تبدیل به یک الگو برای برخی نوجوانان و جوانان شده است.
در این میان، بسیاری از خانواده‌ها از این مسأله رنج می‌برند که فرزندشان با تهیه و انتشار ویدئو از غذا خوردن بی پروا و بعضا مشمئزکننده، سعی در دیده شدن و جذب تبلیغات و درآمد دارند. اما سؤال اینجاست نگاه دین مبین اسلام نسبت به مسأله غذا و تناول آن چیست. با توجه به این‌که در طول چند سال اخیر شاهد افزایش چنین مواردی در فضای مجازی هستیم، بر آن شدیم مسائل و موضوعات یاد شده را از جنبه نگاه دینی و خانوادگی بررسی کنیم.
حجت‌الاسلام ابراهیم بهاری در گفت‌وگو با چاردیواری با بیان این‌که خداوند در دین مبین اسلام برای ریزترین مسائل نیز احکام و دستوراتی را تعیین کرده است، گفت: یکی از این موضوعات که اتفاقا در روایات فراوان به آن اشاره شده، خوردن و آشامیدن است. در بیان نبی مکرم اسلام آمده است : « مَن قَلَّ طُعمُهُ صَحَّ بَطنُهُ و صَفا قَلبُهُ و مَن کثُرَ طُعمُهُ سَقُمَ بَدنُهُ و قَسا قَلبُهُ» (هر کس کم بخورد، بدنش سالم مى ماند و صفاى دل مى‌یابد، و هر که پرخورى کند، بدنش بیمار و قلبش سخت مى‌شود).
از این حدیث استفاده کرده و می‌خواهم اشاره‌ای به برخی رویکردهایی داشته باشم که گریبان برخی خانواده‌های ایرانی را گرفته است.
او ادامه داد: همه مردم امکان تهیه اقلام رنگارنگ خوراکی و غذاها را ندارند، به نمایش گذاشتن غذا و خوردن با آب و تاب در فضای مجازی با آموزه‌های ما تفاوت اساسی دارد، پیامبر فرمود: « مَنْ أکلَ وَذُو عَینَینِ ینْظُرُ إلَیهِ وَلَمْ یواسِهِ، ابْتُلِی بِدَاءٍ لَا دَوَاءَ لَهُ» (هر که در حال خوردن غذا باشد و جانداری او را بنگرد و وی او را شریک غذای خود نکند به دردی بی درمان گرفتار می‌آید)، این جاندار ممکن است انسان باشد یا حتی یک حیوان ، حال قیاس کنید با فضای مجازی وتیسترهای غذا که چه صدمه‌ای را به برخی خانواده‌ها وارد می‌کند.
این پژوهشگر در ادامه مباحث خود بیان کرد: یکی از آسیب‌هایی که این مدل رفتاری بین افراد ایجاد می‌کند، فشار بیش از اندازه به خانواده برای پذیرفتن یک سبک زندگی اجباری است؛ اعضای خانواده عموما برای صرف غذا باید جلوی دوربین باشند و تبلیغ یا معده خود را از انواع و اقسام تغذیه ناسالم پر کنند، در حالی که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «الْمُؤْمِنُ یأْکلُ بِشَهْوَةِ أَهْلِهِ وَ الْمُنَافِقُ یأْکلُ أَهْلُهُ بِشَهْوَتِهِ» (انسان با ایمان به میل و رغبت خانواده‌اش غذا مى‌خورد، ولى منافق، میل و رغبت خود را به خانواده‌اش تحمیل مى کند). حال تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.
وی افزود: بنابراین خانواده ایرانی با چند معضل در این میان مواجه شده است. نخست این‌که سطح اقتصادی افراد جامعه با یکدیگر یکسان نیست.
با در نظر گرفتن این مسأله که فقیر و غنی به فضای مجازی دسترسی دارند می‌توانیم نتایج قابل توجهی را در مورد تاثیر چنین کلیپ‌هایی بررسی کنیم؛ از جمله این‌که فرزند غذا یا خوراکی را طلب خواهد کرد که در وسع مالی خانواده نیست. برخی حتی توان تهیه یک وعده غذا را ندارند.
امام محمدباقر(ع) از جدش حضرت رسول روایت کرد: « ما آمَنَ بی مَن باتَ شَبْعانَ وجارُهُ جائعٌ. قالَ: وما مِن أهلِ قریةٍ یبِیتُ و فیهِم جائعٌ، ینظُرُا... إلیهِم یومَ القِیامَةِ» (به من ایمان نیاورده ‏است آن که شب را با شکم سیر بخوابد و همسایه‏‌اش گرسنه باشد. فرمود: اهل هر آبادی که شب را بگذرانند و میان ایشان گرسنه‏‌ای باشد، روز قیامت خداوند به آنان نظر (رحمت) نمی‌‏افکند).
حجت‌الاسلام بهاری ادامه داد: مسأله دیگر آن است که رواج این قبیل ویدئوها، به‌جز منفعت مالی که برای سازنده‌اش دارد، عملا برای مخاطب نفع چندانی همراه نمی‌آورد؛ چراکه مدل و سبک زندگی‌ای را معرفی می‌کند که لزوما مورد تایید نیست. حتما مشاهده کرده‌اید در برخی از این کلیپ‌ها، افراد غذا را با عجله و در کمترین زمان و داغ میل می‌کنند.
چنین رفتاری حتی اگر از سوی برخی مخاطبان، محض امتحان کردن اجرا شود به تهدید سلامت جامعه منجر خواهد شد. امام‌صادق (ع) فرمود: « إنَّ النَّبِی صلى‏ ا...‏علیه و ‏آله و سلّم اُتِی بِطَعامٍ حارٍّ جِدّاً، فَقالَ : ما کانَ ا... عز و جل لِیطعِمَنَا النّارَ، أقِرّوهُ حَتّى یبرُدَ ویمَکنَ؛ فَإِنَّهُ طَعامٌ مَمحوقُ البَرَکةِ ولِلشَّیطانِ فیهِ نَصیبٌ» (براى پیامبر صلى‏‌ا...‏علیه و ‏آله و سلّم غذایى بسیار داغ آوردند. فرمود: چنین نیست که خداوند، آتش را خوراک‌مان کرده باشد. آن را در جایى بگذارید تا سرد شود و جوشش آن آرام بگیرد؛ چرا که غذاى داغ، برکت ندارد و شیطان را در آن بهره‏‌اى است).
این استاد اخلاق در پایان تاکید کرد: قرار نیست هر اتفاقی در هر نقطه از جهان افتاد ما عینا تکرار کنیم. فرهنگ ایرانی - اسلامی در همه مسائل برای خود حرف دارد از جمله تهیه غذا، خوردن غذا و ارائه غذا. بنابراین بهترین رویکرد شناخت این فرهنگ اصیل است و این‌که بتوانیم مطابق با استانداردهای جامعه اسلامی و بر اساس شناخت و تفکر زندگی کنیم نه این‌که صرفا دنباله‌رو‌باشیم.

منبع: ضمیمه چاردیواری روزنامه جام‌جم