در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
با کیوان ساکت، موسیقیدان و پژوهشگر موسیقی
این روزها همه استادند
جام جم نوا: کیوان ساکت، متولد 1340 مشهد است. کار هنری را با موسیقی و نقاشی آغاز کرد، اما امروز با موسیقی شناخته شده است. معتقد است زادگاهش با هنرمندانی نظیر او مهربان نبوده است.
به هر حال اما این نوازنده تار و آهنگساز با تالیف آثاری چند برای آموزش موسیقی و نیز انتشار آلبوم‌هایی مانند «جامه دران»، «سبکبال» ، «شرق اندوه» و«شبی با خورشید»،«می‌تراود مهتاب»، «فسانه» و... شناخته شده است. گروه موسیقی کیوان ساکت «وزیری» نام دارد.
خودتان را تعریف کنید؟
کیوان ساکت. خودآموخته موسیقی. آهنگساز. نوازنده تار و سه‌تار. مدرس دانشگاه. دارای چند آلبوم موسیقی در ژانرهای مختلف و 12 جلد کتاب. همین‌ها کافی است دیگر.
هنر شما با نام فامیلی شما چقدر تناسب دارد؟
سکوت سرشار از ناگفته‌هاست.
تار؟
بهترین سازی که می‌تواند احساسات ایرانی را بیان کند.
با صلابت‌ترین ساز ایرانی؟
تار
معلم موسیقی بودن؟
زکات آموخته‌های خودم را می‌دهم.
کدام دستگاه موسیقی به شخصیت شما نزدیک‌تر است؟
دشتی
کسی هست از میان خواننده‌ها که دوست داشته باشید برایش آهنگ بسازید؟
بنان.
وقتی موسیقی ایرانی را با سازهای غربی می‌نوازید؟
موسیقی ایران و سازهای ایرانی قابلیت جهانی شدن دارد.
موسیقی ایرانی چقدر با موسیقی جهان همنواست؟
موسیقی ایران و یونان، اساس و پایه تمام موسیقی‌های دنیاست، بویژه سازمان و ساختار بسیاری از سازهای غربی.
مثلا؟
پیانو، خانواده ویلون و گیتار تکامل یافته و دگرگون شده سازهای ایرانی نظیر سنتور و بربط است.
موسیقی مقامی؟
یادگار زلال و کهن موسیقی نواحی ایران و بازگوکننده طرز زندگی اقوام مختلف ایرانی.
موسیقی کدام ناحیه را بیشتر دوست دارید؟
همه را دوست دارم. کرد، آذری، لر، شمالی و بلوچی همه و همه را دوست دارم.
دوست داشتید سازنده کدام موسیقی بودید؟
آثار موتزارت و وزیری.
وقتی موسیقی حزن‌انگیز می‌شود؟
نوعی غم باشکوه و فلسفی. شرق اندوه.
موسیقی‌ای که بخواهد تاریخ ایران را بیان کند، چگونه خواهد بود؟
در مقاطعی شاد است و در مقاطعی غمگین؛ جاهایی هم لازم است حماسی شود.
دشوارترین بخش کنسرت دادن در ایران؟
گرفتن مجوز.
نقاشی؟
سال‌ها زمینه‌های مختلف آن را نزد بهترین استادان زمان خود تجربه کردم.
تا به حال تابلو نقاشی خودتان را به دیوار زدید؟
مادر مهربانم به این کار علاقه‌مند است.
حستان از دیدن تابلوی خودتان روی دیوار؟
دلم می‌خواست کارهای بهتری ارائه دهم.
کی تصمیم گرفتید بین همه هنرها، موسیقی را به عنوان رشته اصلی برگزینید؟
خودبه‌خود اتفاق افتاد. پیش از انقلاب شروع کردم و بعد از انقلاب مصمم شدم.
اولین بار که برای ساز نواختن روی صحنه رفتید؟
اول خیلی دستپاچه شدم. همه چیز هیجان داشت، ولی خیلی زود به خودم مسلط شدم.
نسبت زادگاه شما، مشهد با هنر موسیقی؟
مشهد و شهرهای پیرامونش، هنرمندان زیادی را پرورش داده، ولی هیچ کدام را نگه نداشته است.
یعنی مهاجرت کرده‌اند؟
نه دقیقا. به نوعی می‌شود گفت فرار کردند.
دوست دارید کجا زندگی کنید؟
میان یک جنگل پر از درخت و برکه‌های آب.
موسیقی رودخانه؟
صدای زندگی است.
آواز پرندگان ملودی خاصی دارد؟
آواز برخی هوش را از سرم می‌برد.
می‌شود بر مبنای این آوازها موسیقی ساخت؟
من آهنگ «بهار» را دقیقا با همین مضمون ساختم. ویوالدی هم این کار را در مجموعه بسیار زیبای «چهار فصل» انجام داده است.
موسیقی ملی و میهنی؟
موسیقی‌ای که تمام احساسات مردم یک اقلیم و حسی که به وطن خود دارند، به عالی‌ترین شکل بازگو کند.
میانه شما با ادبیات چطور است؟
خیلی خوب. هر دوره‌ای یک چیز می‌خوانم. بتازگی آثار شفیعی کدکنی را مطالعه می‌کنم، بسیار زیباست.
محمدرضا شفیعی کدکنی را توصیف کنید؟
یک ادیب، شاعر و دانشمند نازنین و فروتن و فارغ از تمام حب و بغض‌ها.
برای اشعار او موسیقی نمی‌سازید؟
حتما این کار را خواهم کرد. یک بار هم البته برای یکی از اشعارش موسیقی ساختم و زمانی که در بوستون اقامت داشت، آن را پیشش بردم، از این موسیقی خیلی خوشش آمد.
روی کدام شعرش بود؟
«بخوان. به‌نام گل سرخ در صحاری شب/که باغ ها همه بیدار و بارور گردند/ بخوان، دوباره بخوان، تا کبوتران سپید/ به آشیانه خونین دوباره برگردند/ بخوان به نام گل سرخ، در رواق سکوت/که موج و اوج طنینش ز دشت‌ها گذرد....»
برای بچه خودتان موسیقی می‌نوازید یا کتاب می‌خوانید؟
هر دو.
شده از شنیدن یک موسیقی گوشتان را بگیرید؟
بله، بسیار شده است. خیلی از این به اصطلاح موسیقی‌های سنتی که فکری پشتشان نیست یا پاپ‌هایی که هویت ندارند و تقلید دست دوم یا سوم هستند.
با پاپ مشکل دارید؟
نه. موسیقی پاپ خوب، خوب است.
ارکستر عروسی؟
من در ایران هیچ وقت ارکستر خوب عروسی ندیده‌ام.
ارکستر عروسی می‌تواند خوب باشد و خوب بنوازد؟
قطعا می‌تواند. ازدواج یکی از بهترین لحظات زندگی است. مسلما موسیقی مناسب و خوبی هم دارد. برای عشق و برای دوست داشتن و برای احساسات مشترک مردم نواختن خیلی هم خوب است. باید به وسیله نوازنده‌های خوب که کارشان این است، نواخته شود.
با این حساب دوست دارید مسئول موسیقی یک مراسم عروسی باشید؟
من هیچ وقت نمی‌توانم این کار را بکنم. هرکس تخصص خودش را دارد.
چه جور آدم‌هایی اصلا بهتر است سراغ نوازندگی نروند؟
آدم‌هایی که استعداد ندارند. فیزیک بدنی مناسب ندارند یا هوش و گوش خوبی ندارند.
شاگرد بی‌استعداد داشته‌اید؟
بله. کم.
آینده موسیقی ایران؟
آینده را نمی‌دانم، ولی در حال حاضر دارد دوران بدی را می‌گذراند؛ چه به لحاظ معرفتی و چه زیبایی‌شناسی و تکنیکی.
درست است که می‌گویند موزیسین ها زیاد دعوا می‌کنند؟
کاملا اشتباه است. هرچه هست اختلاف سلیقه است. اختلاف سلیقه در همه صنف‌ها هست. مگر نیست؟
اگر بخواهند یکی از موسیقی‌های شما را به فضا بفرستند تا ماندگار شود، کدام را می‌دهید؟
فکر می‌کنم آهنگ «نگاه» از آلبوم شبی با خورشید یا از آلبوم شرق اندوه «افسوس» را. می‌دانید چه کسی را با این موسیقی راهی می‌کنم؟
چه کسی را؟
شما را. با این پرسش‌های عجیب و غریب.
ممکن است یک روز تصمیم بگیرید دیگر ساز نزنید؟
هر چیزی امکان دارد، ولی الان نه. چون با ساز و موسیقی نفس می‌کشم.
طولانی‌ترین زمانی که دست به ساز نبردید؟
دوره‌ای که رفتم خدمت سربازی. دو هفته اول آموزشی نتوانستم ساز بزنم.
سینما؟
میانه‌ام بد نیست. از کارگردان‌های معروف می‌بینم.
مثلا؟
آثار کیارستمی و علی حاتمی را دوست دارم.
موسیقی فیلم مورد علاقه؟
موسیقی محمد رسول‌الله(ص) را دوست دارم و کارهای مونی کونه را.
تعریف شما از سکوت چیست؟
از خامی دیگ است که در جوش و خروش است/ چون پخته شد و لذت دم یافت خموش است
ایرج بسطامی؟
خواننده‌ای بسیار بی‌غل و غش با صدای خوب که در زمان حیاتش نه خودش قدر خودش را دانست و نه دیگران.
کلنل وزیری؟
نابغه بزرگ ایرانی که به گردن موسیقی و هنر ایران حق دارد و هنوز که هنوز است خیلی از کوتاه‌قامتان به ظاهر استاد با او در جدال هستند. اگر نبود، بسیاری از استادان موسیقی بویژه صبا و خالقی را نداشتیم.
شهنازی؟
علی‌اکبرخان را می‌گویید؟
بله.
پسر آقا حسین قلی بزرگ که به نظر من کمتر از پدرش موسیقی و هنر را آموخت.
پرویز مشکاتیان؟
شاعر سنتور و نابغه ریتم.
لطفی؟
با رفتن از ایران، از ریشه و اصل خودش دور شد.
در موسیقی به چه کسی استاد می‌گویید؟
امروزه که به همه می‌گویند، ولی درواقع به هنرمندی که به موسیقی و ساز خودش کاملا مسلط باشد و از مرحله تقلید گذشته و به نوعی شهود عینی در بیان رسیده باشد و صاحب بیان خاص خودش باشد؛ شامل افراد کمی می‌شود.
وقتی استاد صدایتان می‌کنند؟
حس دوگانه‌ای دارد. یکی این‌که کسانی قدر زحماتی که کشیده‌ام را متوجه شده‌اند و یکی هم این‌که با خودم فکر می‌کنم نکند لحظه‌ای از مسئولیتم غفلت کنم.
الناز اسکندری
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
چند نکته درباره اهمیت سفر امیر قطر به ایران
گفت و گو
گفتوگوی عیدانه با نخستین مدالآور نقره زنان ایران در رقابتهای المپیک
ناهید کیانی: به امام رضا(ع) ارادت ویژهای دارم
رئیس سازمان اورژانس کشور از برنامههای امدادگران در تعطیلات عید میگوید
سال را سالم نو کنیم
در گفتوگوی اختصاصی «جامجم» با دکتر محمدجواد ایروانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بررسی شد